Doğu Akdeniz’de stratejik konumu bulunan ve Yunanistan ile ABD’yle iş birliği içerisinde olan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde İsrail’in varlığı daha da belirgin hâle gelmeye başladı.
GÜNEY KIBRIS’TAKİ İSRAİL ŞİRKETLERİ
İki ülke arasında ticari ilişki 2008’de zemini atılan “Kıbrıs-İsrail İş Konseyi” ile kurumsallaştı. Bu gelişmenin ardından, 2013 yılında, 100’den fazla İsrailli şirket temsilcisinin başkent Lefkoşa’da yatırım görüşmeleri yaptığı biliniyor. Günümüzde, Güney Kıbrıs’ta 280’den fazla İsrail bağlantılı şirket bulunuyor.
DOĞAL GAZ İŞ BİRLİĞİ
Sözcü’nün haberine göre, İsrail’in Leviathan ve Tamar sahalarında başlattığı doğalgaz arama girişimleri, Güney Kıbrıs’ın Afrodit sahasındaki rezervlerle entegre oldu. 2011’de başlayan ortak sondaj süreci, günümüzde Kıbrıs çevresindeki toplam doğalgaz potansiyelini yaklaşık 30 trilyon metreküpe yükseltti. Bu gazın büyük kısmı sıvılaştırılarak Ürdün, Mısır ve Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilirken, Türkiye bu süreçte dışarıda bırakıldı.
İsrail, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan arasında imzalanan 6 milyar Euro’luk anlaşma kapsamında Doğu Akdeniz Doğalgaz Boru Hattı projesiyle enerji alanında Batı’ya doğrudan erişim sağladı. Toplam 1900 kilometrelik hat tamamlandığında yılda 10 milyar metreküp doğalgaz taşıması öngörülüyor. İsrail, Kıbrıs açıklarında yeni sıvılaştırma tesisleri ve ara depolama limanları için fizibilite çalışmalarına başlamış durumda. GKRY’nin kıta sahanlığında 13 arama ruhsatı bulunurken, bunların 10’u hâlihazırda aktif. İsrail’in NewMed şirketi, Amerikan Chevron ve Shell ile birlikte Rum tarafına ait Afrodit sahasında petrol arama faaliyetleri yürütüyor.
SAVUNMA İŞ BİRLİĞİ
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İsrail’den İHA’lar, Tavor X95 keskin nişancı tüfekleri ve Negev makineli silahları temin etti. 2014’ten bu yana iki taraf düzenli olarak ortak askerî tatbikatlar gerçekleştiriyor. Rum yönetimi son olarak 150 kilometre menzilli Barak MX hava savunma sistemini İsrail’den satın aldı. Ayrıca İsrail’in Ada’da daimi gözlemcileri görev yapıyor.
GAYRİMENKUL
Kıbrıs’ta İsraillilere yapılan gayrimenkul satışları 2020’de 2 bin 432 iken, 2022’de 4 bin 123’e çıktı. Son beş yılda yaklaşık 10 bin İsrailli, Güney Kıbrıs’ta mülk edindi. Özellikle sahil şeridindeki bölgeler İsrailli yatırımcıların yoğun kontrolü altına girdi.
İSRAİL FONLARININ YÖNETTİĞİ VARLIKLAR ARTTI
Kıbrıs, İsrailli yatırımcılar açısından Avrupa’ya açılan vergi avantajlı bir merkez konumuna dönüştü. 2021 sonunda Rum bankalarındaki İsrail merkezli fonların yönettiği varlıklar, bir önceki yıla göre yüzde 49 artarak 11,6 milyar Euro seviyesine yükseldi.
